جمعه ۱۶ اسفند ۱۳۹۲ 6444 0 6

بی شک مسائل مربوط به شانس توجه کسان زیادی را در دوران باستان به خود جلب کرده است، اما بررسی ریاضی احتمالات تا قرن پانزدهم آغاز نشد.

احتمالات

بی شک مسائل مربوط به شانس توجه کسان زیادی را در دوران باستان به خود جلب کرده است، اما بررسی ریاضی احتمالات تا قرن پانزدهم آغاز نشد. یکی از اولین آثار چاپ شده در مورد بازی های شانسی رساله (1494) اثر لوکاپاچولی است. پاچولی در این کتاب «مسئله ی نقاط» یا «مسئله ی تقسیم» را که امروزه بسیار مشهور است طرح کرد. در این مسئله باید بر مبنای امتیازهای جزئی، داوهای منصفانه را در یک بازی شانسی متوقف شده تعیین کرد. در قرن شانزدهم، جیرولامو کاردانو، ریاضیدان ایتالیایی دیگر، راهنمای قمارباز را نوشت و در آن قواعدی را بیان کرد که با آن می شد مسئله تاس ها (شانس روی دادن نتیجه ای مشخص) را برای یک تاس حل کرد. پنجاه سال بعد از آن، گالیله جدول کاملی برای مسئله ی سه تاس ارائه داد.

با وجود این تلاش های اولیه در فرمول بندی ریاضی قوانین شانس، تولد نظریه ی احتمالات به عنوان نظامی ریاضی در سال 1654 اتفاق افتاد. در این سال ژرژبروسن (1)، شوالیه ی مِرِه (2)، که یکی از درباریان لویی چهاردهم بود، مسئله ی تاس ها و مسئله ی تقسیم را برای بلز پاسکال طرح کرد. شوالیه متوجه شده بود که استدلال های منطقیش در مورد این دو مسئله با مشاهداتش وفق ندارد. پاسکال در نامه ای به پیرفرما، این مسائل را نوشت و هر دو نفر خیلی زود به جواب رسیدند. کار این دو نفر نقطه ی عطف مهمی در پایه گذاری نظریه ی ریاضی احتمالات به شمار می رود.

کار پاسکال و فرما باعث توجه گسترده به احتمالات شد. در سال 1655 کریستیان هویگنس (3) به پاریس سفر کرد تا بیشتر با ایده های پاسکال آشنا شود. هویگنس در این سفر نتوانست فرانسوی مشهور را ببیند، ولی به وطنش برگشت و مستقلاً مقاله ای در مورد نظریه ی احتمالات نوشت که اولین مقاله ی چاپ شده از این نوع بود (حدود 1658).

نظریه ی احتمالات در دوره ی طفولیت حول بازی های شانسی می گشت و به دلیل تعریف نادقیق احتمالات پر از تناقض بود، ولی بعد از 1700، این نظریه با گام های بلند رو به پیشرفت گذاشت.

دومین اثر مهم چاپ شده در این مورد، مقاله ی پیر رِمون دومونمور (4) بود (1708). در سال 1713 اولین کتابی که تماماً در مورد احتمالات بود چاپ شد. این کتاب فن حدس زدن (5) نوشته ی یاکوب (ژاک) برنولی (6) بود – و در واقع اولین اثر از مجموعه ای از کارهای مهم بود که توسط خانواده ی برنولی انجام گرفت. آبراهام دومواور کتاب نظریه ی شانس (7) را در سال 1718 منتشر کرد و نظریه ی احتمالات طی قرون 18 و 19 با کارهای اویلر، لاپلاس، گاوس و دیگران به رشد خود ادامه داد.

در صد سال اخیر، با کوشش ریاضیدانان برای یافتن پایه ی ریاضی محکمی که بتوان احتمالات را بر آن استوار کرد، این نظریه پیشرفت چشم گیری کرده است. حاصل این تلاش ها انتشار کتاب کولموگورف (8) با نام مبانی نظریه ی احتمالات (9) در دهه ی 1930 بود که احتمالات را بر پایه ی اصل موضوعی دقیقی بنا کرد و به این ترتیب، گذر این نظریه را از مجموعه ای از توصیه ها به قماربازان به یک دستگاه استنتاجی ریاضی تکمیل کرد.

پی نوشت ها....

1.George Brossin
2.Mere
3.Christiaan
4.Pierre-Remond de Montmort
5. Ars conjectandi
6. Jakob Bernoulli
7.Doctrine of Chances
8.Andrei Kolmogorov
9.Foundations of the Theory of Probability

منبع

دیویس، هارولد؛ (1384)، تاریخ محاسبه، مهران اخباریفر، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول

کلمات کلیدی

احتمال تاریخ ریاضیات

سایر مطالب پیشنهادی آی هوش:

11099

دستگاه شمار هندی- عربی

8466

نقش مسلمانان در پیشرفت ریاضیات

16922

تعاریف و مفاهیم: قانون اعداد بزرگ

6956

چبیشف و بیان تئوری احتمال

24582

نقش مسلمانان در پیشرفت ریاضیات

55422

بزرگترین ریاضیدان های تاریخ

6792

فایده تاریخ ریاضیات چیست؟

11359

نمادهای ریاضی: ماجراهای +، - و بقیه!

5846

نخستین های ریاضیات

6327

مقایسه ریاضیات یونانی و هندی

15064

تاریخچه مختصر ریاضیات

10387

فیثاغورس و مکتب او

آی هوش: گنجینه دانستنی ها و معماهای هوش و ریاضی

نظراتی که درج می شود، صرفا نظرات شخصی افراد است و لزوماً منعکس کننده دیدگاه های آی هوش نمی باشد.

آی هوش: مرجع مفاهیم هوش و ریاضی و انواع تست هوش، معمای ریاضی و معمای شطرنج

در زمینه‌ی انتشار نظرات مخاطبان، رعایت برخی موارد ضروری است:

-- لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
-- آی هوش مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
-- آی هوش از انتشار نظراتی که در آنها رعایت ادب نشده باشد معذور است.
-- نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.

نظر شما

ارسال