در دنیای امروز نوآوری و خلاقیت، به عنوان ضرورت انکار ناپذیر و الزام آور برای شکوفایی و پیشرفت جامعه بیش از هر زمان دیگری اساسی و حیاتی به نظر می آید. امروزه به واسطه ایجاد تغییرات شگرف و شتابناک در عرصه های مختلف زندگی بشری بویژه در حوزه های حساس اقتصاد، کسب و کار و بازار که به وجودآورنده شرایط نوین و دگرگونی و الزامات جدید و ناب گردیده و بسیاری از مفاهیم و ماهیت ها و تصورات پیشین را دستخوش تغییر و تحول قرار داده است همه و همه تداعی بخش این تفکر خواهد بود که: نوآوری راهبرد اصلی برون رفت بشر از اوضاع متلاطم و پیچیده عصر نوین است.
عصری که به واسطه ایجاد و حضور مظاهر تکنولوژی های نوین مقارن با شتاب غیر قابل تصور تغییرات در همه ارکان زندگی بشر گردیده به گونه ای که برای ادامه حیات، بقا، پایانی، دوام و رشد چاره ای جز متوسل شدن به شیوه ها و شگردهای جدید و نوآورانه وجود ندارد. بی گمان بشر امروز برای حل مسائل جدید نیاز مبرم به خلق و ابداع راهکارهای نوین دارد. عصری که از ویژگی های مهم آن می توان به منسوخ شدگی و کاهش زمان مطلوبیت کالاها و خدمات و دستاوردهای بشری اشاره نمود و در آن شاهد بروز ادبیات جدیدی در عرصه های کسب و کار، اقتصاد، بازار و حتی بخش عمومی نظیر مشتری مداری و یا شهروندمداری و حقوق شهروندان و مصرف کنندگان، تنوع طلبی و انتخاب گری مشتریان و رقابت شدید و بی رحمانه رقبا و... هستیم. بی تردید تنها شرط و راهبرد موثری که فراروی جوامع، ملت ها و دولت ها نهاده شده است توسل به نوآوری، خلاقیت، نواندیشی و نوگرایی است.
علاوه بر موضوعات پیش گفته مبنای پیشرفت، توسعه و تعالی در عصر اطلاعات که به عصر دانش محوری و حاکمیت انسان های فرهیخته، نخبه، عالم و فکور معروف است و در آن منشا قدرت فکر افزار و دانش بشری می باشد، اصالت به کار فکری داده می شود و آینده از انقلابی خبر می دهد که نیروی محرکه آن از اندیشه های انسان ها سرچشمه خواهد گرفت. نوآوری به عنوان یکی از مهمترین عوامل مزیت آفرین برای امروز و نیز آمادگی فردای بشریت تلقی می گردد.
بی گمان برای آغاز حرکت متعالی نوآوری و ایجاد موج و جنبش عظیم نوآورانه ضمن آنکه نیاز به فراهم آوردن بسترهای مناسب است نیاز به وجود انسان های خلاق، نواندیش و تحول خواهی که معتقد به تغییر و دگرگونی بوده و درک بالایی از شرایط و الزامات نوین داشته و دارای چشم انداز آرمانی والا و وصل به آینده باشند از ضروریات انکار ناپذیر می باشد. آنان کسانی نیستند جز کارآفرینان، این انسان های والا گهری که به سختکوشی، برخورداری از اعتماد به نفس بالا، مثبت اندیشی، توان و اندیشه و تخصص بالا، خلاق و مبتکر و نوآور و مسئولیت پذیر و متعهد، جسور و شجاع و خطر ناپذیر موصوف و معروف هستند.
افرادی که در تاریخ به پیشگامان و پیشقراولان راستین رشد و توسعه جامعه بشری معروف شدند و نیز عاملان تغییر و تحول و بانیان تمدن آفرینی نام گرفتند به گونه ای که تا بدانجا می توان ادعا نمود که اگر وجود این انسان های متعهد نبود، پیشرفت و رشد و توسعه جامعه بشری هیچ گاه تا به این حد نمی گردید و اصلا معلوم نبود بشر امروز، دارای چه سرنوشتی بود.
در این رهگذر معلمین نوآور که با خلق ایده های جدید و ایجاد فعالیت ها و کارهای نوین و در مقیاس کوچک ضمن مرتفع ساختن نیازهای رو به تزاید جامعه روند اشتغال مولد و پویا شتاب بخشیده و در این راه به بسیاری از ناملایمات، بحران ها و ناامنی های اجتماعی خاتمه می بخشند امروزه به امیدهای جوامع بشری در رهایی از شرایط حاد و بحرانی تبدیل گردیده اند.
معلمین خلاق با توجه به ویژگی های روانشناختی بسیار برجسته ای که دارند به عنوان انسان های برتر طلایه دار حرکت های تعالی آفرین در عرصه های مختلف می باشند که از آن جمله می توان به نقش آفرینی آنان در حوزه های بسیار مهم و حیاتی اقتصاد اشاره نمود که به فرایند نوآوری کمک می نمایند. آموزش و پرورش خلاق باعث شکوفایی اقتصادهای ملی و محلی گردیده و به توسعه و پیشرفت کشور کمک می نماید و همچنین سبب بهبود شرایط و اوضاع مناطق کمتر برخوردار می گردد و از نشست اقتصادی جلوگیری کرده و در خدمت تحقق عدالت اجتماعی و رفاه عمومی خواهد بود.
همچنین گسترش و سرعت تغییرات در سراسر جهان باعث شده که خلاقیت بیش از پیش اهمیت یابد کشورها فقط با ابتکار و نوآوری می توانند خود را با شرایط جدید وفق داده و همگام با دگرگونی ها به پیش روند. بدیهی است در دنیای پیچیده کنونی، جوامعی موفق ترند که بتوانند از فرصت های پیش رو به بهترین نحو استفاده کنند و این امر جز با افزایش خلاقیت و نوآوری امکان پذیر نیست. هر نوع کاری به سازماندهی و سیاست های خاص احتیاج دارد. نظام تعلیم و تربیت یک کار ویژه به حساب می آید و نگاه به آموزش و پرورش برای دستیابی به سطح بالای اثر بخشی و کارآمدی و باروری نیروی انسانی می بایست با آگاهی از میزان خلاقیت و تقویت آن به دنبال تعالی مراکز آموزشی از حالت سنتی به مراکزی با عملکرد عالی صورت گیرد به گونه ای که در آن بهبود مستمر یادگیری توسط همگان اجرا شده و به عنوان یک فرهنگ در بین دانش آموزان درآید. آنچه که در تفکر یک سازمان بایستی گنجانده شود آینده سازی و فراهم آوری شرایط آن است با این اندیشه که به بهبود و تغییر به عنوان یک برنامه دراز مدت و مستمر بهره وری پرداخته شود. در نظام های آموزشی تاکید عمده بر پرورش خلاقیت دانش آموزان است و معیار اساسی موفقیت این نظام ها نیز در این است که چقدر افراد با فکر و خلاق تربیت می کنند و به تعبیری دیگر معلم خوب را کسی می دانند که تفکر و چگونگی استفاده از اطلاعات را به دانش آموزان یاد دهد و آنان را خلاق بارآورد. خلاقیت و نوآوری امری است که وجود آن دائما در هر سازمانی احساس می شود، در واقع وجود محققان تعلیم دیده، توانا، با انگیزه و همچنین آزمایشگاه های تخصصی مجهز لازمه پیشرفت نوآوری و خلاقیت است.
خلاقیت را به کارگیری توانایی های ذهنی برای انجام یک فکر یا مفهوم جدید دانسته اند که از مسائل کوچک برای انجام یک کار خاص شروع می شود و قبل از اینکه حاکی از نبوع باشد حاصل انجام کار است. بنابراین در راستای به کار گیری فنون پرورش خلاقیت، بایستی ابتدا از بارش افکار (توفان مغزی) به عنوان بهترین ابزار استفاده کرد که در این راستا با توجه به این مطلب که هیچ انتقادی نباید بر هیچ نظریه ای صورت پذیرد، برای دستیابی به حداکثر نظرات تلاش کرد. حتی نظرات تکراری نیز یادداشت شود و در عین حال زمان مطلوب اجرا می بایست کوتاه باشد.
دامنه آگاهی ها و توانایی افراد در جهت بالا بردن کیفیت خدمات و ایجاد فضای شوق انگیز، مسئولیت پذیری در راستای آشکار کردن توانمندی های آنان و ابداع روش های تازه و ابتکاری برای بالا بردن قدرت یادگیری و پرورش استعدادهای نهفته فراهم آورده شود. در یک نظام آموزشی معمولا افراد ذهنی تحلیلگر، کنجکاو، مستقل و متفکر دارند و به فعالیت های علمی و ریاضی علاقه مندند. چنین افرادی معمولا نیاز شدید به استقلال عمل و تحولی در محیط کار و احترام دارند. فعالیت افراد خلاق مستلزم کار مشترک است که در این راستا نیز داشتن مهارت های ارتباطی امری بسیار ضروری است. البته افرادی که برای کار خاصی انتخاب می شوند می بایست توانایی انجام آن را داشته باشند چه در غیر این صورت احساس ناتوانی باعث نارضایتی و کسالت آنان می شود. همچنین در تشکیل تیم های خلاق باید افراد را در پیدا کردن هم تیمان جدیدی که ارتباط مناسبی با آنان دارند آزاد گذاشت چون در این مورد آنان نسبت به موقعیت احساس مسئولیت و پایبندی زیادتری خواهند داشت.
آنچه در همبستگی و تداوم این تیم ها مهم است، اعتماد متقابل و همکاری صمیمانه بین اعضا ومدیریت همچنین هماهنگی بین خواسته ها و هدف هاست.
همیشه این باور وجود دارد که هر فرد در حالت عادی دارای استعدادها، قابلیت ها و ظرفیت هایی از قبیل خلاقیت، نوع آوری، ابتکار و اختراعی است که بر اثر روش و آموزش صحیح و مناسب می توان این استعدادها را به مرحله ظهور رساند.
از آنجایی فرایندهای مدیریتی، فرایندی مستمر، پیوسته و پایدار می باشد می بایست به بهبود بهره وری نیز به عنوان یک فرایند مدیریتی نگاه کرد که به طور مداوم جزء لاینفک عملکرد سازمانی را تشکیل داده و به یک دوره زمانی خاص نیز محدود نمی گردد و برای ماندگاری و بقای آن می بایست به عنوان یک اندیشه و فرهنگ به بهره وری نگاه کرد.
بنابراین از جمله مهمترین ابزارهای رشد و بهره وری توجه به آموزش و پرورش هدفمند نیروی انسانی است و از آنجایی که بهره وری استفاده بهینه و مطلوب از امکانات در دسترس می باشد، بدون توجه به برنامه های مدیریت مشارکتی که در واقع همکاری فکری و علمی کلیه افرادی است که درباره روش های حل مسائل و ارتقای بهره وری فعالانه اندیشیده و حاصل آن را در قالب طرح و پیشنهاد ارائه می دهند. همچنین با تکیه بر خلاقیت و نوآوری عناصر اصلی که همانا توانمندی و بهره گیری از توانایی نیروی انسانی به عنوان مهترین عوامل سازمانی است عملی نخواهد شد.