سه شنبه ۵ شهریور ۱۳۹۲ 11501 2 4

شاید بسیاری از مردم، نام فیثاغورث را با قضایای هندسی وی می شناسند.

قضیه فیثاغورث برای کیست؟

شاید بسیاری از مردم، حتی تحصیلکرده های جامعه، نام فیثاغورث را با قضایای هندسی وی می شناسند. در بین قضایای هندسی وی نیز قضیه مثلث قائم الزاویهi وی مشهورتر است. البته همین شهرت که از بیش از دو هزار و پانصد سال پیش برای وی باقی مانده است، برای جاودانگی اش کافی است. اما نکته ای که در این مقاله سعی بر بیان آن می رود، آن است که فیثاغورث تنها یک قضیه نیست. با اندکی مطالعه می توان به راحتی دریافت که او یک فیلسوف مسلم و جهان شناسی مشهور در طول تاریخ است.

او از مهمترین فلاسفه یونان باستان است، که تولد او به پیش از ارسطو و استادانش بازمی گردد. او در سال ۵۳۰ پیش از میلاد در جنوب ایتالیا که از مستعمرات یونان بود، به دنیا آمد. همین قدمت او است که او را جزء اولین فلاسفه و جهان شناسان تاریخ فکر قرار می دهد. رفتارهای او ویژگی های منحصر به فردی داشت که او را نه شبیه اساطیر یونانی و نه شبیه فلاسفه پیش از خود می کند. این شخصیت بزرگ تاریخی علاوه بر آنکه افکار ممتازی داشت، خصایصی مرتاض گونه و دینی داشت. این خصایص به نحوی بود که عده ای مرید او بوده و به تبلیغ نوع نگرش دینی خود می پرداختند. عقیده به تناسخii برای اولین بار به افکار او منتسب است. تمرین سکوت، تاثیر موسیقی و مطالعه ریاضی از آموزه های او است.

مهمترین خصوصیت فلسفه فیثاغورث تمرکز بر روی ریاضیات و خصوصا عدد بود. تاکید آنها بر ریاضیات در حدی است که ارسطو در مورد فیثاغورثیان می گوید: آنها به خاطر آموزش های بسیاری که در ریاضیات می دیدند معتقد بودند، اعداد اصول همه اشیا است. در موسیقی می توان فواصل میان نت های چنگ را با عدد بیان کرد. ارتفاع یک صوت تا آنجا که به طول ها وابسته است به عدد متکی است و فواصل در گام موسیقی را نیز می توان به نسب عددی بیان کرد. مانند علم موسیقی همه جهان و نظم آن به اعداد وابسته است. عدد یک معادل نقطه است. عدد دو خط، سه سطح و چهار حجم است. بنابراین گفتن اینکه اشیاء عددند بدین معنی است که تمام اجسام عبارتند از نقطه ها یا واحدها در مکان که چون با هم در نظر گرفته شوند عدد را می سازند. از کنار هم قرار گرفتن چند نقطه خط و از چند خط سطح و از چند سطح حجم یا جسم به صورت واقعی و خارجی به وجود می آید. نکته ای که باید بدان توجه کرد آن است که فیثاغورث جهان واقعی را شبیه یا الگویی ذهنی از ریاضیات نمی دید بلکه عینا و واقعا ریاضیات می دانست.

بعضی از نظرات شگرف او حتی در این عصر نیز ما را شگفت زده می کند. به عنوان مثال هیئت زمین مرکزی تا سال ها بعد یعنی زمان کپرنیک به طور رسمیiii نامکشوف مانده بود. البته او به مرکزیت خورشید و کهکشان ها آن گونه که امروزه بیان می شود پی نبرده بود ولی او کره زمین و همه سیارات را به دور یک آتش مرکزی که مرکز هستی است چرخان می دانست.

اما نقطه ضعف و انتقاد به این فسلفه توسط خود او کشف شد. اعداد گنگ مشکل بزرگی بود که در تبیین های فیثاغورثیان نمی گنجید. او می توانست تمام هستی را با اعداد طبیعی تفسیر کند ولی هنگامی که خود او با حل یک مسئله ریاضی به عدد رادیکال دو رسید نتوانست آن را توجیه کرد. مدتی سعی بر مخفی کردن و توجیه آن برآمد ولی بالاخره این مثال نقض بر فلسفه او وارد شد. البته او و هوادارانش به خاطر اینکه فلسفه خود را به عنوان مسلکی دینی برای روش زندگی تبدیل کرده بودند، به همین راحتی مشکل را نمی پذیرفتند و مقاومت های بسیاری صورت گرفت ولی می توان در تاریخ فلسفه دید که این نظریه با این ضوابط باقی نماند. البته تبیین هستی به وسیله ریاضیات و اساسا کاربرد ریاضیات و اعداد در افکار انسان ها تا همین امروز نیز ادامه دارد ولیکن نمی توان آن را همان فلسفه فیثاغورث دانست.

راسل فیلسوف معاصر که در زمینه ریاضیات و اصول آن نیز مهارت داشت درباره فیثاغورث می گوید: هیچ کس را نمی شناسم که در عالم اندیشه به اندازه فیثاغورث تاثیر گذار بوده باشد.

پینوشت ها....

پی نوشتها:
i‏ مجموع مربع دو ضلع مجاور زاویه قائمه یک مثلث قائم الزاویه برابر مربع وتر آن است.‏
ii‏ بازگشت دوباره روح به این دنیا پس از مرگ جسم در اشکال متفاوت را تناسخ می گویند. این عقیده که امروزه غالبا به ادیان شرقی منتسب می شود را می توان در افکار فیثاغورثیان ردیابی کرد. ‏
iii‏ البته به‌طور غیر رسمی منجمان دیگری نیز از جمله منجمان ایرانی قبل از کپرنیک به این مسئله اذعان کرده بودند ولی به‌طور رسمی و آن‌گونه که جوامع علمی امروزه می‌گویند،هیئت خورشید مرکزی توسط کپرنیک ابداع شد. ‏

منبع

روزنامه رسالت/ صدف کریمی

کلمات کلیدی

فیثاغورث فلسفه ریاضی

سایر مطالب پیشنهادی آی هوش:

9748

فیثاغورس و مکتب او

5019

فلسفه‌ورزی در حوزه ریاضیات

6190

آیا ریاضیات زبانی کارآمد برای توصیف جهان است؟

6350

تأثیر ریاضیات بر فلسفه دکارت

9292

زندگینامه بزرگان ریاضی: بلِز پاسکال

4904

زبان‌ مبدا و غايتی برای تحليل‌ بررسی آرای لودويك‌ ويتگنشتاين

5177

حدوث زمانی جهان از دیدگاه ریاضی و فیزیک

6267

ویتگنشتاین و فلسفه ریاضی

5559

معرفی کتاب: درآمدی بر فلسفه ریاضی معاصر

5274

اندیشه: مقاله مهم و تاثیرگذار فرگه

4460

کمیت های اصم

5108

آیا اخلاق با روش ریاضی قابل اثبات است؟

آی هوش: گنجینه دانستنی ها و معماهای هوش و ریاضی

نظراتی که درج می شود، صرفا نظرات شخصی افراد است و لزوماً منعکس کننده دیدگاه های آی هوش نمی باشد.

آی هوش: مرجع مفاهیم هوش و ریاضی و انواع تست هوش، معمای ریاضی و معمای شطرنج

در زمینه‌ی انتشار نظرات مخاطبان، رعایت برخی موارد ضروری است:

-- لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
-- آی هوش مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
-- آی هوش از انتشار نظراتی که در آنها رعایت ادب نشده باشد معذور است.
-- نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.

نفس يکشنبه ۱۲ مهر ۱۳۹۴ --- ۱۹:۵۸:۴۹
۰ ۰

باسلام خدمت شما سایت واقعا عالی دارین لطفا تو سایتتون مطالب ریاضی پایه هشتم در حد تیزهوشان و المپیاد رو قرار بدین خیلییییییییییییییییییییی ممنونم خدا نگهدار
سعید دوشنبه ۵ بهمن ۱۳۹۴ --- ۱۷:۰۴:۱۹
۰ ۰

از عکس بالا استفاده کردم مممنون.....................................