معمولا جلب توجه کودکان کار ساده ای نیست و از آن دشوار تر، حفظ تمرکز آنها در یک موضوع برای انجام یک فعالیت هدفمند است. اما زمانی که پای انجام فعالیت های نسبتا دشوار و پیچیده به میان می آید به همان میزان امکان نگه داشتن تمرکز کودکان کمتر می شود و احتمال اینکه کودک قبل از اینکه تمام نیرو و توان خود را برای انجام آن فعالیت صرف کند، صحنه را ترک نماید بیشتر و بیشتر می شود. اگر شما هم با کودکانی برخورد دارید که حفظ توجه و تمرکز آنها دشوار است این راه کارها به کمکتان می آید:
1. فعالیت بدنی
فعالیت بدنی برای تمام کودکان مفید است اما اهمیت آن برای حفظ تمرکز کودکان دوچندان است. فعالیت بدنی به خصوص بعد از متمرکز شدن روی یک فعالیت یادگیری دشوار، می تواند به دانش آموزان کمک کند دوباره تمرکز خود را بازیابند. بدین منظور می توانید فعالیت های ساده ای همچون ضربه زدن به توپ، جست و خیز یا تمرینات کششی را در نظر بگیرید و در فواصلی میان یک فعالیت آموزشی دشوار و پیچیده، به کودکان چند دقیقه ای استراحت بدهید تا به فعالیت های نرمشی بپردازند. همچنین 15 دقیقه فعالیت بدنی قبل از آغاز یک فعالیت یادگیری دشوار نیز می تواند درجات هوشیاری و آمادگی آنها را برای تمرکز افزایش دهد.
2. تمرین تمرکز
ممکن است تعجب کنید ولی همه کودکان به یک اندازه متوجه نیستند که تمرکز کردن چیست و چگونه انجام می شود. به کودکان کمک کنید معنای تمرکز را درک کنند و چگونگی آن را تمرین نمایند. برای مثال در بازه های زمانی متعدد، دقایق کوتاهی را برای آموزش اینکه تمرکز روی یک موضوع چیست و چگونه انجام می شود، صرف کنید. برای مثال یک اَپ یا آهنگ را از تلفن همراه خود انتخاب کنید و ناگهان آن را به صدا در آورید، مسلم است که توجه دانش آموزان به آن جلب می شود در همین لحظه به آنها یادآوری کنید که توجه آنها به صدا، همان تمرکز کردن است یعنی معطوف کردن قوای ذهن و بدن به منظور درک، شناختن و یاد گرفتن یک موضوع که توجه انسان را تحریک می کندو به این ترتیب دانش آموزان تفاوت بین تمرکز داشتن و نداشتن را به خوبی درک می کنند. به آنها بیاموزید چه کارهایی سبب حفظ تمرکز و چه کارهایی سبب پرت شدن حواس می شود.
3. زمان بندی
دقت کنید آستانه تمرکز کودکان بی نهایت نیست و نمی توانند به مدت طولانی در یک فعالیت خاص متمرکز شوند. معمولا آستانه تمرکز کودکان حدود 5 دقیقه ضرب در سن آنهاست یعنی آستانه تمرکز برای یک کلاس با کودکان 6 ساله، از 12 تا حداکثر 30 دقیقه است. بنابراین اگر قصد حفظ توجه کودکان بر فعالیت های آموزشی را دارید نباید بگذارید انجام یک فعالیت درسی بیش از این زمان مشخص شده طول بکشد. بدین منظور می توانید یک فعالیت بزرگ را به چند فعالیت کوچک تقسیم کنید و در هر نوبت زمانی، یکی از مراحل فعالیت را انجام دهید و بعد از اتمام هر مرحله چند دقیقه استراحت بدهید.
این تکنیک به خصوص برای دانش آموزانی که از اختلال تمرکز رنج می برند، می تواند بسیار سودمند باشد زیرا این کودکان اصولا نمی توانند به مدت زیادی روی یک فعالیت متمرکز باقی بمانند در این صورت این کودکان می توانند بدون اینکه از برنامه درسی عقب بیفتند و احساس ناکامی و یاس کنند، یک فعالیت درسی را در چند مقطع و مرحله انجام دهند و همچنان تمرکز خود را حفظ کنند.
همچنین فراموش نکنید تدریس یک طرف و سخنرانی نیز از این قاعده مستثنی نیست نمی توانید برای مدت طولانی یک سره صحبت کنید و انتظار داشته باشید، دانش آموزان روی صحبت های شما صد در صد متمرکز باقی بمانند. آستانه تمرکز دانش آموزان را حساب کنید و سخنرانی خود را نیز همچون سایر فعالیت های درسی به چند مقطع کوتاه تقسیم کنید و مثلا هر 15 دقیقه، 2 تا 5 دقیقه استراحت، فعالیت گروهی یا حتی فعالیت بدنی در بین مقاطع سخنرانی خود برنامه ریزی کنید.
4. حذف عوامل حواسپرتی
موقعی که دانش آموزان مشغول انجام یک فعالیت درسی دشوار یا برگزاری یک امتحان هستند، عوامل حواس پرتی به سرعت می تواند تمرکز آنها را از بین ببرد بنابراین در مواقعی که نیاز به وجود حداکثر تمرکز برای یادگیری دارید، سعی کنید عوامل حواس پرتی را از صحنه خارج کنید این عوامل حواسپرتی می تواند شامل اشیاء یا تصاویر رنگی، پیچیده و چند شاخه باشد یا عوامل شنیداری حتی در حد تیک تاک ساعت، موبایل یا دستگاه پخش صوت.
5. بازی های تقویت حافظه
حافظه انسان نقش کلیدی بر فرایند توجه و تمرکز دارد بنابراین هر کاری که بتواند عملکرد حافظه را بهبود بخشد می تواند به طور غیر مستقیم تمرکز و توجه انسان را نیز تقویت کند. بازی های تقویت حافظه نیز از جمله تمریناتی هستند کهی متوانند به عنوان ورزش مغز مورد استفاده قرار گیرند و به تقویت حافظه و افزایش تمرکز منجر شوند. بازی های حافظه انواع مختلفی دارند اما لازم نیست حتما بازی پیچیده ای را انتخاب کنید حتی یک بازی ساده برای تقویت حافظه بصری مثل پنهان کردن یک شی کوچک زیر چند صفحه رنگی و بازی های ساده تقویت حافظه شنیداری همچون تکرار چند کلمه یا شماره که به سرعت خوانده شده است، می تواند کافی باشد.
اپلیکیشن های مختلفی نیز در گوشی های همراه یا کامپیوترهای شخصی وجود دارند که می توانند برای بازی های تقویت حافظه بسیار جذاب باشند. بازی های حافظه همچنین می توانند به عنوان یک بازی در میان برنامه درسی کلاسی استفاده شوند که هم حال و هوای کلاس درس را عوض کنند و هم به عنوان زنگ تفریحی در میانه انجام یک فعالیت درسی دشوار به افزایش تمرکز دانش آموزان کمک کنند.