شنبه ۶ مرداد ۱۴۰۳
شنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۲ 16483 1 13

مختصری از بیوگرافی استاد مهدی بهزاد، پدر علم گراف در ایران

زندگینامه بزرگان ریاضی: دكتر مهدی بهزاد پدر گراف ایران

دکتر مهدی بهزاد

نام: مهدی بهزاد
تولد : 1315/2/2
محل تولد: يزد
رشته تخصصی : رياضيات
 
در دومین روز از اردیبهشت سال 1315 در شهر كویری یزد دیده به جهان گشود. دیپلم ریاضی‌اش را سال 1335 از دبیرستان ایرانشهر یزد گرفت. در همان سال با قبولی در رشته الكترومكانیك به دانشكده فنی دانشگاه تهران راه یافت؛ اما پس از گذشت چند ماه از ادامه تحصیل در این رشته منصرف شد. سال 1336 با قبولی در رشته ریاضی دانشسرای عالی (دانشگاه تربیت معلم فعلی)‌ به آنجا رفت و سال 1339 با كسب رتبه اول موفق به اخذ درجه كارشناسی شد. وی سال 1340 با گرفتن بورسیه تحصیلی از وزارت فرهنگ وقت برای ادامه تحصیل به آمریكا رفت. درجه كارشناسی ارشد ریاضی را سال 1342 از دانشگاه ایالتی میشیگان گرفت و به عنوان عضو در 2 جامعه متشكل از دانشجویان نخبه ریاضی انتخاب شد. دكتر بهزاد پس از اخذ درجه دكتری ریاضی در سال 1344 یك سال در دانشگاه ایالتی وین با سمت استادیار به تدریس و تحقیق پرداخت. سال 1345 به ایران بازگشت و به دانشگاه شیراز رفت. در همان سال نخستین دوره كارشناسی ارشد ریاضی در ایران تشكیل شد.
 
وی سال 1346 به مقام دانشیاری ارتقا یافت و سال 1347 به آمریكا رفت و ضمن تدریس و تحقیق كتاب Introduction to Theory of Graphs را با همكاری یك استاد آمریكایی تالیف كرد. وی سال 1348 بار دیگر عزم وطن كرد و به عنوان دانشیار یك سال در دانشگاه شیراز و یك سال در دانشگاه شهید بهشتی به كار مشغول شد. سپس برای تدریس، تحقیق و سرپرستی دانشكده ریاضی به دانشگاه صنعتی شریف منتقل شد و دوره كارشناسی ارشد ریاضی آن دانشگاه را تاسیس كرد.
 
او پس از 2 سال فعالیت در اولین روز مهر سال 1352 به عنوان نخستین عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف به مقام استاد تمامی ارتقا یافت. وی همچنین سال 1350 با همكاری سایر اعضای هیات موسس، انجمن ریاضی ایران را بنیان نهاد و به مدت 4 سال به عنوان منشی (رئیس)‌ این انجمن، فعالیت‌های متعدد و ماندگاری را پایه‌گذاری كرد.
 
سال 1353 با استفاده از مرخصی مطالعاتی به عنوان بورسیه ارشد فولبرایت به آمریكا رفت و با پشتیبانی مالی فرهنگستان ملی علوم آمریكا به تحقیقات خود ادامه داد. سال 1354 به ایران بازگشت و پس از یك سال خدمت مجدد در دانشگاه صنعتی شریف به دانشگاهی منتقل شد كه دانشگاه مازندران امروزی براساس آن شكل گرفته است. در این دانشگاه تازه‌ تاسیس به عنوان قائم‌مقام (معاون آموزشی، پژوهشی و دانشجویی)‌ ضمن همكاری با دانشگاه‌هاروارد آمریكا در زمینه‌های فیزیك، شیمی، ریاضی و مردم‌شناسی دوره‌های دكتری ایجاد كرد. به این ترتیب سال 1356 برای نخستین بار در ایران عده‌ای دانشجو برای تحصیل در دوره‌های دكتری این 4 رشته پذیرفته شدند.
 
دكتر بهزاد سال 1355 به عنوان اولین رئیس بخش علوم پایه شورای پژوهش‌های علمی كشور انتخاب شد و برای اشاعه پژوهش در شاخه‌های علوم پایه برنامه‌ریزی كرد. در همین سال به عنوان یكی از 16 عضو هیات موسس فرهنگستان علوم ایران برگزیده شد و با رای متفق اعضا، مسوولیت دبیركلی این فرهنگستان را به عهده گرفت. كتاب Graphs and Digraphs تالیف دكتر بهزاد و 2 استاد آمریكایی (Gary Chartrand, Linda Lesniak) در سال 1357 چاپ و منتشر شد. وی از اول فروردین سال 1361 به افتخار بازنشستگی نائل شد و‌ در 75 سالگی همچنان چابك به تولید ریاضیات و اشاعه آن مشغول است.
 
سایر افتخارات و جوایز علمی استاد‌:
ـ استاد نمونه دانشگاه شهید بهشتی در سال 1376
ـ برگزیده انجمن ریاضی ایران در سال‌های 1373، 1382 و 1384
ـ استاد برگزیده سومین دوره چهره‌های ماندگار در رشته ریاضی
‌‌ـ ‌عضو وابسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی‌ ایران 1388‌‌ـ‌1383
‌‌ـ‌ عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی‌ ایران از 1388
‌‌ـ ‌عضو افتخاری انیستیتو تركیبات وكاربردها
‌‌ـ ‌عضو سابق هیات تحریریه ژورنال گراف تئوری چاپ آمریكا
‌‌ـ‌ دارنده عدد اردیشی یك
‌‌ـ‌ عضو هیات موسس انجمن ترویج علم ایران
‌‌ـ‌ عضو هیات موسس بنیاد پیشبرد علم وفناوری در ایران
‌‌ـ‌ عضویت در چند انجمن علمی‌داخلی و خارجی دیگر
‌‌ـ‌ واضع گراف‌های كلی و انگاره عدد رنگی كلی كه قدمتی نزدیك به نیم قرن دارد و به عنوان یكی از مسائل باز وكلاسیك ریاضیات مطرح است.
‌‌ـ‌ برنده جایزه كتاب سال جمهوری اسلامی‌ ایران
 
وی‎ نخستین‎‎ دبیر کل‎ و عضو فرهنگستـان علوم‎‎ ایران‎‎، نخستین رئیس‎ شاخه‎‎ علوم پایه و عضو شورای‎‎ پژوهـش‎ هـای عـلمـی‎ کـشـور و نخستین‎‎‎ رئیس‎ انجمن ریاضی‎ ایران است‎. بهزاد که‎ مسابقات‎ ریاضی‎‎ دانـشجـویـی کشور را بنیان‎ نهاده‎‎ به پدر علم‎ گراف‎ یکی‎ از شاخه‎ های‎ علوم‎ ریاضی‎ ملقب‎ است‎. همچنین شایان ذکر است که عدد اردیش دکتر مهدی بهزاد، ۱ می باشد.[۱]
 
 
:: توضیحات تکمیلی:
[۱]: عدد اردیش (به انگلیسی: Erdős number)‏ "فاصله همکاری" بین یک شخص و ریاضیدان مجارستانی 'پل اردیش' است که با نگارش مقالات ریاضی مشترک اندازه‌گیری می‌شود.

-- عدد اردیش خود اردیش صفر است.
-- عدد اردیش هر کس که با او مقاله مشترک داشته باشد ۱ است.
-- عدد اردیش کسی که با کسی که عدد اردیش او ۱ است مقاله مشترک دارد، ۲ است.
-- عدد اردیش کسی که با کسی که عدد اردیش او ۲ است مقاله مشترک دارد، ۳ است.
 
 
:: اخبار تکمیلی:
پدر علم گراف ایران برنده سیزدهمین جایزه ترویج علم شد (خبرگزاری ایسنا - آبانماه 1391)
در مراسم سیزدهمین دوره جایزه ترویج علم ایران، در شامگاه روز پنجشنبه، انجمن ترویج علم ایران، جوایز این دوره را در پنج بخش به 9 برگزیده اهدا کرد. دکتر مهدی بهزاد به دلیل پایبندی به اخلاق حرفه‌یی و گستردگی فعالیت برای تمامی گروه‌های سنی و ایجاد بستری مناسب برای ارتقای بینش و تفکر علمی و فعالیت داوطلبانه و خلاقانه برای علاقه مند کردن تمام گروه‌های سنی به تفکر علمی و تألیف کتاب علمی - ادبی با عنوان «افسانه پادشاه و ریاضیات» شایسته دریافت این جایزه شناخته شد.
 
این جایزه افزون بر زمینه اصلی در بخش‌های «پژوهش در ترویج علم»، «رسانه‌ها و ترویج علم»، «نهاد مروج علم» و «جایزه بهمن بیگی – ویژه معلمان مناطق محروم کشور» نیز اهدا شد.
 
محمد وحیدی برای تألیف کتاب علم در جامعه برنده جایزه «پژوهش در ترویج علم»، اسماعیل میرفخرایی و فرج‌الله صبا برنده جایزه «رسانه ها و ترویج علم»، حمزه رزمجو، بوذر فریدون، رضا مال احمدی و کریم کاظمی- از معلمان عشایر ایران- برنده «جایزه بهمن بیگی – ویژه معلمان مناطق محروم کشور» و خانه کتابدار کودک و نوجوان و مؤسسه رنگین کمان سپید برنده جایزه «نهاد مروج علم» شدند.
 
دکتر مهدی زارع- دبیر جایزه ترویج علم ایران - در مراسم اهدای جوایز گفت: انجمن ترویج علم ایران از همین جایزه ترویج علم شکل گرفته و نماد بیرونی انجمن در طول سال‌های فعالیت آن نیز جایزه ترویج علم بوده است.
 
وی ادامه داد: تا کنون نسبت به فعالیت‌های محدود انجمن که در حد این جایزه بوده، نقدهایی وارد شده است اما این جایزه نیز منشأ اثر بوده و پتانسیل‌های زیادی را در زمینه ترویج علم، شناسایی و نیروهای خوبی به انجمن معرفی کرده است.
 
به گفته این عضو انجمن ترویج علم ایران از زمان اعلام برگزاری این جایزه در خردادماه، 80 کاندیدا برای انتخاب در پنج بخش به انجمن معرفی شدند.
 
دکتر داریوش فرهود- پدر علم ژنتیک ایران- نیز درباره اخلاق در علم گفت: آنچه که ما از اخلاق می شناسیم ادب مضاعف است، اما اخلاق پیشینه طولانی دارد. طبق مطالعات ما از زمان اسلام تا مشروطه در ایران نزدیک به چهار هزار ادیب، شاعر و اندیشمند در ایران زندگی می کرده اند اما تنها آنانی ماندگار شده اند که از اخلاق صحبت کرده‌اند.
 
وی ادامه داد: اخلاق در میان جامعه ایرانی سالهاست که شناخته شده است و از این نظر ایران تنها متعلق به خودش نیست و بخشی از یک فرهنگ جهانی شده است. بسیاری ایران را در دنیا به نام مفاخر آن می شناسند و ادبیات و اخلاق ایرانی را جزو مفاخر جهان می‌دانند.
 
فرهود با اشاره به نقش سخن کوروش بر سردر سازمان ملل خاطرنشان کرد: این موضوع مایه افتخار و مباهات است، اما آنچه اهمیت آن را مضاعف می کند جامعه ای است که چنین فردی در آن رشد یافته است. اگر ارزشی هست باید برای تمام جامعه آن روز قائل شد.
 
به گفته وی اهمیت اخلاق در علم هم اکنون تا اندازه‌ای است که بسیاری از رشته های علمی خود را تولیت اخلاق در علم می‌دانند. اخلاق در علم شاخه‌های بسیار زیادی دارد و طبق دسته بندی انجام شده به بیش از 80 زمینه مانند اخلاق در سیاست، اخلاق در کشورداری، اخلاق در جنگ، اخلاق در محیط زیست و اخلاق در پرستاری و حتی اخلاق در مذهب تقسیم می‌شود.
انتهای خبر
 
 
منابع:
-- خبرنامه فرهنگستان علوم، زمستان 1388
-- دانشنامه فارسی ویکی پدیا
-- خبرگزاری ایسنا

آی هوش: گنجینه دانستنی ها و معماهای هوش و ریاضی

نظراتی که درج می شود، صرفا نظرات شخصی افراد است و لزوماً منعکس کننده دیدگاه های آی هوش نمی باشد.
آی هوش: مرجع مفاهیم هوش و ریاضی و انواع تست هوش، معمای ریاضی و معمای شطرنج
 
در زمینه‌ی انتشار نظرات مخاطبان، رعایت برخی موارد ضروری است:
 
-- لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
-- آی هوش مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
-- آی هوش از انتشار نظراتی که در آنها رعایت ادب نشده باشد معذور است.
-- نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
 
 
 
 
  1. محسن پنجشنبه ۱۰ دی ۱۳۹۴ --- ۱۹:۵۳:۵۰

    سلام.
    ایشون در ضمینه نظریه گراف کتاب فارسی هم نوشتن یا خیر؟
    با تشکر

    در کتابخانه ملی، کتابی با موضوعیت نظریه گراف ها (به فارسی) از ایشان وجود ندارد. کتاب Graphs and Digraphs به زبان انگلیسی است. 

نظر شما

پرطرفدارترین مطالب امروز

پالیندروم چیست؟
طنز ریاضی: اثبات 5=2+2
طنز ریاضی: لطیفه های ریاضی!
قواعد بخش پذیری بر اعداد  1 تا 20
طنز ریاضی: اثبات 2=1
زندگینامه بزرگان ریاضی: گوتفرید لایب نیتس
زندگینامه بزرگان ریاضی: سرینیواسا رامانوجان
زندگینامه ریاضیدانان: رویا بهشتی زواره
قضایای ناتمامیت گودل