طی سال های اخیر حضور فیلم های کودک در جشنواره فیلم فجر بسیار کم رنگ شده است. پیش از انقلاب اسلامی ایران تعریفی درست از سینمای کودک و نوجوان نداشتیم و تنها از بچه ها در دو فیلم استفاده شده بود که آن ها نقش واسطه ای در دنیای بزرگ ترها را داشتند.
یکی از نخستین فیلم هایی که پس از انقلاب در این حوزه ساخته شد «بی بی چلچله» بود، اما موفق نبود، مخاطب های «خانه دوست کجاست؟» نیز کودکان نبودند، در این راستا «شهر موش ها» موفق عمل کرد که بر پایه برنامه ای تلویزیونی ساخته شده بود. سینمای کودک در دهه اول انقلاب اسلامی رشد چشمگیری داشت، دهه دوم را از آن خود کرد و طلایه دار سینمای ایران در جشنواره های جهانی شد، اما این روند سیر نزولی طی کرد و فیلم های کودک به حاشیه رانده شد.
«پاتال و آرزوهای کوچک»، «مریم و میتیل»، «دزد عروسک ها»، «مدرسه پیرمردها»، «کلاه قرمزی» و «گربه آوازه خوان»، دکه های سینما را از آن خود کرد. یکی از علت ها این بود که کشور، فرزندان بسیاری داشت که باید برای آن ها برنامه های آموزشی، سرگرمی و تربیتی تولید می شد؛ دوم این که خانواده ها، مدارس و مهدهای کودک این کودکان را به سینماها می بردند. اما در سال های بعد سینمای کودک رها شد، موضوع خوش یمنی نبود و سینمای ما با توجه به برگزاری جشنواره فیلم کودک و نوجوان دوره رکود را تجربه کرد. اگر چه به نظر بسیاری از کارشناسان، سینمای کودک همواره جایگاه خوبی داشته، زیرا فیلم ها هم از نظر فروش و هم از نظر استقبال تماشاگران خوب بوده و اگر فیلم ها دچار رکود شدند؛ به دلیل شرایط اقتصادی، سیاسی و رها شدن ناگهانی آن توسط نهادهای دولتی مانند بنیاد فارابی بود؛ وگرنه خود سینما مشکلی نداشت.
البته مخاطبان سینمای کودک بالفعل نیستند یعنی بچه ها نمی توانند به تنهایی به سینما بروند و همیشه نیاز به همراهی دارند به همین منظور تلویزیون از جایگاه بهتری برای آن ها برخوردار است.
تک فیلم هایی در سال های اخیر تولید شد که توانست مخاطبان داخلی و داوران خارجی را نیز راضی کند، اما این روند بسیار کند و ناکافی است؛ هرچند حرکت های امید بخشی در این حوزه دیده می شود. از جمله ساخت فیلم های انیمیشن در سال های اخیر و علاقه جوانان به فعالیت در این حوزه و نیز حمایت های برخی سازمان ها از این حوزه می تواند محرک های خوبی برای فیلمسازان کشور باشد.
برای درخشش فیلم کودک باید تهیه کنندگان بخش خصوصی و دولتی اعتماد بیشتری به جوانان کنند تا در آینده ای نه چندان دور شاهد روزهای بهتری برای این حوزه باشیم.